जेव्हा महात्मा गांधी इंग्लंडहून परत आले – Mahatma Gandhi Returned from England
१८९१ मध्ये गांधी बॅरिस्टर म्हणून भारतात परत आले, त्याच वेळी त्यांनी आईलाही गमावले होते, परंतु गांधीजींनी या कठीण काळात धैर्याने सामना केला आणि त्यानंतर गांधीजींनी वकिलीचे काम सुरू केले परंतु त्यात त्यांना विशेष यश मिळाले नाही
गांधीजींचा दक्षिण आफ्रिका दौरा – Mahatma Gandhi Visit to South Africa
वकिलीच्या वेळी महात्मा गांधींना दादा अब्दुल्ला आणि अब्दुल्ला नावाच्या मुस्लिम व्यवसाय संस्थेच्या खटल्याच्या संदर्भात दक्षिण आफ्रिकेला जावे लागले. या प्रवासात गांधीजींना भेदभाव आणि वर्णभेदाचा सामना करावा लागला. आपल्या माहितीसाठी, गांधीजी दक्षिण आफ्रिकेला पोहोचणारे पहिले भारतीय सर्वोच्च नेते होते ज्यांना अपमानास्पद मार्गाने ट्रेनमधून ढकलून दिले. यासह तेथील ब्रिटिश त्यांच्याशी खूप भेदभाव करीत असत.
त्यानंतर गांधीजींचा संयम सुटला आणि त्यांनी या वर्णभेदाविरुद्ध लढा देण्याचे ठरवले.
जेव्हा गांधीजींनी वर्णभेदाविरुद्ध लढा देण्याचा संकल्प केला –
वर्णभेदाच्या अत्याचाराविरूद्ध गांधीजींनी व तेथील रहिवासींनी १८९४ मध्ये नाताळ भारतीय कॉंग्रेसची स्थापना केली आणि इंडियन ओपिनियन वृत्तपत्रे काढण्यास सुरवात केली.
यानंतर, १९०६ मध्ये, चळवळीने दक्षिण आफ्रिकन भारतीयांच्या अवज्ञा आंदोलनास सुरुवात केली, या चळवळीस सत्याग्रह म्हटले गेले.
गांधीजींच्या दक्षिणेचे आफ्रिकेतून भारतात परत स्वागत – Mahatma Gandhi Return to India from South Africa
१९१५ मध्ये दक्षिण आफ्रिकेतील सर्व संघर्षानंतर ते भारतात परतले, त्या काळात भारत ब्रिटीशांच्या गुलामगिरीचा फटका सहन करीत होता. इंग्रजांच्या जुलमामुळे इथले लोक गरीबी आणि उपासमारीने त्रस्त होते. येथे होणारे अत्याचार पाहून महात्मा गांधीजींनी ब्रिटीश राजवटीविरूद्ध लढा देण्याचा निर्णय घेतला आणि पुन्हा एकदा कर्तव्याने त्यांनी स्वातंत्र्यलढ्यासाठी संघर्ष केला.
स्वातंत्र्यसैनिक म्हणून महात्मा गांधी – Mahatma Gandhi as a Freedom Fighter
जेव्हा महात्मा गांधींनी दक्षिण आफ्रिकेच्या प्रवासातून परतल्यानंतर ब्रिटीश राज्यकर्त्यांचे भारतीयांवर अमानुष अत्याचार पाहिले तेव्हा त्यांनी ब्रिटिशांना देशाबाहेर हाकलून देण्याचे व गुलाम भारताला इंग्रजांच्या तावडीतून मुक्त करण्याचे वचन घेतले.
त्यांनी देशाच्या स्वातंत्र्यासाठी संघर्ष केला, सत्य आणि अहिंसा हे त्यांचे मजबूत शस्त्र बनवून ब्रिटीशांविरूद्ध बरीच मोठी आंदोलने केली आणि शेवटी ब्रिटिशांना भारत सोडून जाण्यास भाग पाडले. ते केवळ स्वातंत्र्यलढ्याचे मुख्य आर्किटेक्ट नव्हते, तर त्यांना स्वातंत्र्यसैनिक म्हणूनही ओळखले जाते.
आपला संपूर्ण भारत देश अजूनही स्वातंत्र्यलढ्यात त्यांनी दिलेल्या त्याग, बलिदान आणि सन्मानाची गाथा गात आहे.
गांधीजींची भारतीय स्वातंत्र्यलढ्याची चळवळ – Mahatma Gandhi Aandolan
महात्मा गांधींची चंपारण आणि खेडा आंदोलन – Mahatma Gandhi Champaran and Kheda Andolan
चंपारण आणि खेडा येथे, जेव्हा ब्रिटीश भारतावर राज्य करीत होते. तेव्हा जमींदार शेतकर्‍यांकडून जास्त कर घेऊन त्यांचे शोषण करीत होते.
अशा परिस्थितीत येथे उपासमार व दारिद्र्य निर्माण झाले. त्यानंतर गांधीजींनी चंपारणमध्ये राहणाऱ्या शेतकर्‍यांच्या हक्कासाठी आंदोलन केले.
ज्याला चंपारण सत्याग्रह म्हणून ओळखले जाऊ लागले आणि या चळवळीत २५ टक्के रक्कम परत शेतकऱ्यांना मिळवून देण्यास यशस्वी झाले.
या चळवळीत महात्मा गांधींनी अहिंसक सत्याग्रहाला आपले हत्यार बनविले आणि ते विजयी झाले. यामुळे लोकांमध्ये एक वेगळी प्रतिमा निर्माण झाली.
यानंतर खेडाच्या शेतकर्‍यांवर अकाली संकट आले ज्यामुळे शेतकरी आपला कर भरण्यास असमर्थ झाले. गांधीजींनी ही बाब ब्रिटीश सरकारसमोर ठेवली आणि गरीब शेतकर्‍यांचे भाडे माफ करण्याचा प्रस्ताव दिला.
त्यानंतर ब्रिटीश सरकारने तेजस्वी आणि अग्निमय गांधीजींचा हा प्रस्ताव मान्य केला आणि गरीब शेतकऱ्यांचे भाडे माफ केले.
महात्मा गांधींची खिलाफत आंदोलन (१९१९ – १९२४) – Mahatma Gandhi Khilafat Andolan
गरीब, मजूरानंतर गांधींनीही मुस्लिमांनी चालवलेल्या खिलाफत चळवळीचे समर्थन केले. ही चळवळ तुर्कीच्या खलिफा पदाची पुन्हा स्थापना करायची होती.
या चळवळीनंतर गांधीजींनी हिंदू-मुस्लिम ऐक्याचा विश्वासही जिंकला.
त्याचबरोबर नंतर ते महात्मा गांधीजी यांच्या असहकार चळवळीचा पाया बनले.
